Kansen krijgen, kansen grijpen. De opleidingen van de buitendienst van de gemeente Leeuwarden maken verschil voor de medewerkers; in het werk en persoonlijk. Assistent teamleider en opleidingscoördinator Richt Turkstra organiseert een winterprogramma voor de donkere uren in de koude maanden, wanneer er buiten niet goed te werken valt. Zij vertelt ons er, samen met een tweetal collega’s die gebruik maken van de trainingen, enthousiast over.
Richt vertelt bijvoorbeeld over een klas voor Basisvaardigheden waar medewerkers hun lezen en rekenen kunnen verbeteren en over de leerzame podcast die ontwikkeld is over het groenbeleid.
Verschilmakers in leren en ontwikkelen
Dit verhaal hoort bij onze verhalenseries over de verschilmakers bij gemeentelijke organisaties. A&O fonds helpt gemeenten bij de ontwikkeling en professionalisering als werkgever en bij de ontwikkeling en groei van medewerkers. A&O fonds is er voor de verschilmakers.
Leren en Ontwikkelen (L&O) is hierbij een belangrijk thema. Dit verhaal is onderdeel van een serie naar aanleiding van het onderzoek ‘Hoe gemeenten leren & ontwikkelen organiseren’. De verhalen zijn bedoeld als inspiratie. Hoe pakken ze L&O elders aan? Hoe krijgen de aanbevelingen uit het rapport vorm in de praktijk?
"Ik regel het nu zelf"
Alchimedes Bomba (iedereen noemt hem Bomba) en zijn werkmaat Raymart Cijntje tonen enthousiast een berg Japanse duizendknoop, dezelfde morgen gerooid in het openbaar gebied. Het is hun werk om de schadelijke plant - een invasieve exoot - tegen te gaan. Ook bestrijden ze berenklauwen. Ze doen allebei op donderdagochtend mee aan de Basisvaardighedenklas. Via het ROC krijgen ze daar les van (gepensioneerde) vrijwilligers in taal en rekenen. Dit levert hen veel op. Bomba vertelt dat hij vroeger hulp nodig had bij z’n administratie en als hij naar een afspraak moest met een instantie. ‘Nu regel ik het allemaal zelf.’
Raymart is nog maar drie jaar geleden vanuit Curaçao naar Nederland gekomen. Als hij niet op een woord kan komen, vraagt hij het in het Papiaments aan Bomba. ‘Maar’, zegt hij, ‘ik groei in mijn Nederlands, ik wil alles leren en ik leer snel.’ Richt bedenkt dat ze nog iets heeft voor Raymart, een bewijs van slagen voor een cursus om veilig en verantwoord te werken met de bosmaaier. Het is een pasje. ‘Binnenkort gaan we regelen dat medewerkers deze pasjes in de wallet van hun telefoon kunnen bewaren.’ Raymart ontvangt het bewijs met een brede lach en steekt het bij zich.
Vroeger had ik hulp nodig bij m’n administratie, nu regel ik alles zelf.
Richt verruilde drie jaar geleden haar werk in het Groenonderwijs voor de afdeling Inrichting en Beheer van de gemeente Leeuwarden. Die beheert onder meer het groen, straten, havens, rioleringen en haalt het afval op. Richt organiseert het Leren en Ontwikkelen. Dat betreft bijvoorbeeld de verplichte cursussen, veiligheid en op een gezonde manier het lichaam belasten. Ook bevordert ze dat medewerkers zich houden aan de veiligheidsvoorschriften.
Winterprogramma
Een bijzondere activiteit is het Winterprogramma voor de groenmedewerkers. ‘In januari en februari is het ’s morgens lang donker. In overleg met het management bedachten we een plan om de donkere uren goed te besteden’, vertelt Richt. Groepjes medewerkers krijgen een aantal dagen in de week training tussen 7:30 en 9:30 uur. Soms gaat het over een werkthema, zoals veilig werken met de kettingzaag, de takkenversnipperaar of omgaan met agressie.
Daarnaast zitten er in het winterprogramma excursies naar organisaties die verwant zijn aan het werk in het groen, bijvoorbeeld naar de afvalbrengstation van Omrin of naar It Fryske Gea, de beheerder van veel Friese natuurgebieden. ‘Medewerkers vinden het leuk om verder te kijken dan Leeuwarden. Soms zegt iemand: hier zou ook wel willen werken.
Dat is waardevol met het oog op duurzame inzetbaarheid’, zegt Richt. In het programma zit ook een integriteitsspel; mag je bijvoorbeeld een kettingzaag lenen voor privé? ‘Het is belangrijk om daarover geregeld met elkaar te praten.’ Het winterprogramma is een flinke organisatie; 17 groepen, in totaal 246 medewerkers, doen eraan mee.
De gemeente is een goede baas, wij krijgen veel kansen.
Aan de lunchtafel zeggen verschillende medewerkers dat ze het winterprogramma fijn vinden. De excursies zijn populair, ook noemen ze als voorbeeld de agressietraining. Met overdreven assertieve inwoners hebben ze allemaal wel ’s te maken. Maar ook wel ’s met hele dankbare mensen. Bomba vertelt hoe hij van de winter in z’n waterpak een kinderwagen met een tas uit het water redde. De moeder had het kind dat in de wagen was gaan staan, opgepakt. De lege wagen reed pardoes van het talud het water in.
Die middag werden er op het werk bloemen gebracht. Raymart en Bomba houden van hun werk. ‘De gemeente is een goede baas, we krijgen veel kansen’, zegt Raymart. Bomba wil binnenkort een nieuwe poging doen z’n trekker-rijbewijs te halen. De theorie heeft hij al, maar het lukte niet om het rijden op een grote trekker met aanhanger in de vingers te krijgen. Het rijbewijs heeft hij nodig voor de speciale terreinwagen die handig is voor het werk in het groen. ‘Eigenlijk zou een lichtere eis daarvoor ook wel volstaan, dat zouden ze moeten veranderen’, zegt Richt. Ze belooft dat Bomba nogmaals mag proberen het trekker-rijbewijs te halen.
Directie vindt L&O belangrijk
In het organiseren van L&O krijgt Richt veel support van haar teamleider en het management. Ze krijgt genoeg ruimte om ideeën in te brengen, de teamleider brengt die in het managementoverleg.
De podcast is een ontdekkingstocht.
Podcast over groenbeleid
Groenmedewerkers hebben veel contact met inwoners. Ze krijgen vragen over de aanpak van de gemeente, bijvoorbeeld waarom het onkruid zo hoog staat. Richt zocht een manier om het gemeentelijk groenbeleid uit te leggen aan de medewerkers. Het visiedocument hiervoor is voor een deel van de mensen te lang om te lezen. ‘Een beleidsplan is voor veel van onze medewerkers niet uitnodigend, maar het is wel belangrijk dat ze er iets van weten.’ Zelf is Richt een fervente podcastluisteraar, zo ontstond het idee om twee collega’s een podcast te laten maken over het groenbeleid. Het zijn voorman Marc en Nico van het bedrijfsbureau. ‘Allebei vlotte praters en ze hebben humor, iedereen kent ze.’
Het is een podcast geworden in drie delen van elk twaalf minuten. Richt maakte zelf het script en huurde een professioneel bedrijf in voor de opname en de montage. ‘De podcast maken, was een ontdekkingstocht, hij is goed gelukt, maar ik kan nog niet zeggen of het aanslaat.’ Zo is het een uitdaging om de podcast onder de aandacht te krijgen, en het blijkt dat niet elke medewerker handig genoeg is met de telefoon om de podcast af te spelen.
‘De podcast staat op intranet, als iemand wil luisteren, stuur ik een link. Het is een beetje omslachtig.’ Richt prakkiseert er nog over hoe ze er meer gehoor voor kan krijgen voor de podcast. Bomba heeft hem wel al geluisterd, eerder tijdens het werk, en gisteren nog eens met z’n vriendin samen. ‘Het is grappig en leuk om naar te luisteren en je leert er wat van.’ Door de podcast ontdekte Richt dat sommige medewerkers niet goed weten hoe hun mobiel werkt. Uitleg over de telefoon staat nu ook op het winterprogramma.
De aanpak van Richt sluit aan op de aanbevelingen in het onderzoek van A&O fonds naar hoe gemeenten L&O organiseren. En dan specifiek aanbeveling 1: De organisatie heeft oog voor alle groepen medewerkers.
Zo is in Leeuwarden iedereen bij L&O betrokken, van management en leidinggevenden tot medewerkers zelf. Het management en Richt hebben visie en beleid op L&O en op allerlei manieren worden medewerkers gestimuleerd om in het werk telkens bij te leren. Ook houdt Richt bij hoe het leeraanbod wordt gebruikt en gewaardeerd door medewerkers.
Wil jouw gemeente ook investeren in de basisvaardigheden van haar medewerkers? Stichting Lezen en Schrijven én het leerwerkloket in jouw regio kunnen werkgevers advies of ondersteuning op maat bieden. Er is ook de mogelijkheid van een interactieve workshop of een presentatie van een ervaringsdeskundige.
Speciaal voor gemeenten zijn deze twee personen te benaderen:
Stichting Lezen en Schrijven, adviseur Paula Adelaar, 0615 056819 / Paulaadelaar@lezenenschrijven.nl (www.lezenenschrijven.nl)
Leerwerkloket Arbeidsmarkt Utrecht-Midden, Aanjager Basisvaardigheden Werkt Petra Doelen, 0648 962251 / petra.doelen@leerwerkloket.nl
