Bij de gemeente Roosendaal zijn medewerkers al maanden enthousiast bezig met vitaliteit op de werkvloer, zelfs in coronatijden. Roos Rockx, projectassistente en hoofdverantwoordelijke voor het vitaliteitsprogramma bij de gemeente, deelt haar sleutels tot succes: ‘Ons team zorgt voor een menukaart van laagdrempelige en gevarieerde activiteiten, maar medewerkers kiezen zélf waar ze aan meedoen.’
Rockx is projectleider van de campagne Bewust Doen!, die in het leven werd geroepen om de vitaliteit op de werkvloer van Roosendaal te verhogen. Uit verschillende onderzoeken kwam namelijk naar voren dat medewerkers daar behoefte aan hadden. Sommigen hadden bijvoorbeeld last van beeldschermklachten, gewrichtsproblemen of overgewicht. Rockx: ‘We deelden weleens fruit uit of presenteerden gezondere eetopties in ons werkcafé, maar waren nog niet structureel met vitaliteit bezig. Met Bewust Doen! brengen we daar verandering in.’
Samen met een klein team formuleerde Rockx vier pijlers om vitaliteit op de werkvloer te verhogen: voeding, bewegen, mentaal en vitale werkplek. Ze geeft daar sinds het begin van dit jaar invulling aan en dat gaat voortvarend. Haar sleutels tot succes? Vrijheid, bewustwording en inspiratie.
We deelden weleens fruit uit of presenteerden gezondere eetopties in ons werkcafé, maar waren nog niet structureel met vitaliteit bezig. Met Bewust Doen! brengen we daar verandering in.
Gezonder eten, zonder verplichtingen
Rockx koos er vanaf dag één voor om in te zetten op persoonlijke vrijheid: ‘We leggen niks op en wijzen niet beschuldigend met ons vingertje, maar dragen alleen de opties voor een gezondere levensstijl aan. Werknemers kiezen zelf wat ze wel en niet doen. Vitaliteit op de werkvloer moet vooral een feestje zijn, geen verplichting. Intrinsieke motivatie werkt namelijk veel beter dan een verplichting van bovenaf.’
Die insteek wierp zijn vruchten af. Zo werden begin dit jaar het aanbod en de looproute in het eet- en werkcafé aangepast: meer gezonde opties, die verleidelijker werden aangeboden op strategische plekken van het buffet. Maar ongezonde snacks werden expres niet uit het assortiment gehaald. ‘Toch is het aantal verkochte snacks met 50 procent afgenomen en de verkoop van gezonde smoothies is verdriedubbeld.’
Duidelijkheid scheppen
Ook duidelijkheid is belangrijk om medewerkers mee te krijgen, stelt Rockx. Wat houdt vitaliteit nu eigenlijk in? En waarom is het belangrijk om daar als organisatie mee aan de slag te gaan? ‘Dat vond ik in eerste instantie best lastig om te bepalen, want vitaliteit is een breed begrip. Wat hoort erbij en wat niet? Het is wel belangrijk om die kaders te bepalen en helder te communiceren, anders ben je medewerkers al kwijt voordat je van start gaat.’
Ze maakte daarom een zogeheten praatplaat: één A4’tje, dat kort en
bondig illustreert wat Bewust Doen! precies inhoudt. ‘Medewerkers kunnen
daardoor in één oogopslag zien wat we als organisatie van plan zijn,
waarom dat zo is, wat het ze oplevert en hoe we er invulling aan gaan
geven. Dat hielp mij ook enorm; door het programma zo simpel mogelijk
uit te leggen, kreeg ik een veel beter idee van de koers die we moesten
varen.’
Ambassadeurs binnen de organisatie
Maar bewustwording alleen is niet voldoende; medewerkers moeten ook geïnspireerd worden om daadwerkelijk met vitaliteit aan de slag te gaan. Rockx heeft daar verschillende methodes voor. De belangrijkste? Het werven van ambassadeurs, ofwel gemotiveerde medewerkers, die affiniteit hebben met vitaliteit. Roosendaal heeft bijvoorbeeld een hardloopinstructeur én een yoga-docente in dienst en die wilden maar al te graag lessen verzorgen. Verschillende directieleden dragen vitaliteit een warm hart toe en zijn ook ambassadeurs van het vitaliteitsprogramma. ‘Op die manier wordt Bewust Doen! een initiatief van de medewerkers zelf en gaat het veel meer leven binnen de organisatie.’
Omdenken door het coronavirus
Na een heldere communicatie over de plannen en het inspireren van medewerkers is het natuurlijk belangrijk om daadwerkelijk met vitaliteit aan de slag te gaan. Roosendaal had begin april dan ook een scala aan gezonde activiteiten op de agenda staan: van hardlooptrainingen en yogasessies tot culturele wandelingen door de stad. Maar door het coronavirus moesten de plannen volledig op de schop. ‘Dat was een tijd van omdenken. Hoe kunnen we medewerkers tóch inspireren om met een vitalere werk- en leefstijl aan de slag te gaan? Want juist in deze tijd is het vergroten van fysieke en mentale weerbaarheid belangrijk.’
Dat was nogal een opgave, want ruim negentig procent van de medewerkers werkte op dat moment thuis. Rockx koos daarom voor een mailing die elke werkdag naar alle medewerkers wordt verstuurd. Op die manier kon ze toch de hele organisatie (blijven) bereiken. Samen met studenten van de Fontys Sporthogeschool, collega’s en andere betrokkenen, werd razendsnel een vitaliteitsprogramma ontwikkeld.
Sindsdien vinden medewerkers elke maandag een challenge op het gebied van sport of voeding in hun mailbox. Elke dinsdag bevat de mailing een digitale yogasessie van bestuurssecretaresse Caroline. In de e-mail van donderdag wordt een puzzel gedeeld (voor de nodige mentale ontspanning) en op vrijdag wordt de winnaar van de challenge bekend gemaakt.
Dat was een tijd van omdenken. Hoe kunnen we medewerkers tóch inspireren om met een vitalere werk- en leefstijl aan de slag te gaan? Want juist in deze tijd is het vergroten van fysieke en mentale weerbaarheid belangrijk.
Competities en een persoonlijke aanpak
Rockx merkt dat een element van competitie, gecombineerd met een persoonlijke aanpak, goed werkt om het enthousiasme hoog te houden. Ze gaat elke week persoonlijk langs bij de winnaars van de sportchallenge of puzzel, om een gezonde prijs zoals een vitaminebox of fruitmand, te overhandigen. En wie zijn favoriete, gezonde recept deelt, ziet dat gerecht in de toekomst wellicht terug in het werk- en eetcafé van de gemeente. ‘Dat spoort anderen weer aan om die uitdagingen óók aan te gaan.’
De mailing biedt daarnaast ruimte voor eenmalige initiatieven. Zo nam Rockx een video op met een ergonoom, die uitleg gaf over het creëren van een veilige en gezonde werkplek. Daarnaast kwamen de externe, mentale coaches van de gemeente in de mailing aan het woord. ‘Medewerkers kunnen altijd bij hen aankloppen met mentale problemen, maar niet iedereen weet dat die mogelijkheid er is. Het leek me belangrijk om hen extra goed in de spotlight te zetten, juist in deze tijd, zodat medewerkers weten dat die hulplijn beschikbaar is.”
Terug naar de échte werkvloer
De mailing bleek een gouden greep. Elke week gaan tientallen medewerkers de sportchallenge aan en zenden tientallen anderen vaak de oplossing van de puzzel in. Voor het nieuwste wapenfeit, een interactieve routekaart met fiets- en wandelroutes in Nederland, meldden ruim zestig medewerkers zich aan. Toch hoopt Rockx dat ze binnenkort kan stoppen met de mailing. ‘Sociale interactie en teambuilding zijn onmisbare onderdelen van een vitale werkomgeving. En daar kan je veel beter aan werken op de échte werkvloer.’
BRUIS
De wereld verandert, werk verandert en mensen veranderen ook. Het is van belang dat je als gemeentemedewerker gezond, vitaal en prettig blijft (samen)werken. Daarom heeft het A&O fonds Gemeenten de vitaliteitscampagne BRUIS ontwikkeld. Deze campagne kan je inzetten in jouw gemeente.
