Er zijn meerdere signalen van institutioneel racisme bij de gemeenten als werkgever, zowel vanuit ambtenaren die daardoor gedupeerd zijn als van ambtenaren die een verantwoordelijkheid dragen voor de sociale veiligheid op de werkvloer. Dat blijkt uit onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS).
Het platform deed kwalitatief onderzoek bij zes grote en kleine gemeenten: Amsterdam, Amersfoort en vier anonieme gemeenten. Meer dan vijftig medewerkers en leidinggevenden werden geïnterviewd.
"Wat spreek jij goed Nederlands", "Jij bent anders dan de rest" en "Waarom doen jullie zoiets?" zijn voorbeelden van opmerkingen die mensen van kleur in het onderzoek vaak te horen krijgen van collega's en leidinggevenden. De discriminatie komt niet alleen naar voren in sociale omgangsvormen, maar uit zich ook in gemeentelijke procedures voor in- en doorstroom en de beoordeling van ambtenaren", laat het KIS onderzoek zien.
"Gemeenten spelen een belangrijke rol in de aanpak van racisme", staat in het onderzoek. "Zo zijn gemeenten verplicht om een onafhankelijk meldpunt in te richten waar mensen racisme kunnen melden. Verder kunnen zij een belangrijke rol spelen door een lokaal antidiscriminatiebeleid op te stellen om inwoners preventief te beschermen tegen racisme. Hiernaast is het belangrijk dat er binnen de gemeenten zelf geen sprake is van (institutioneel) racisme".
De term ‘institutioneel racisme’ heeft betrekking op racisme dat ingebed is in instituten. Dat kunnen concrete organisaties zijn (zoals bedrijven, scholen en uitkeringsinstanties) maar ook een institutioneel veld (zoals de arbeidsmarkt, de gezondheidszorg en het onderwijsveld).
KIS heeft institutioneel racisme gedefinieerd als: processen, beleid en de (geschreven en ongeschreven) regels van instituten die ertoe leiden dat er ongelijkheid is tussen mensen van verschillende afkomst, huidskleur en/of religie. Daarbij is de resulterende ongelijkheid structureel en collectief: het gaat niet over enkele incidenten of over één medewerker (Felten et al., 2021b)2. Het College voor de Rechten van de Mens (2021)
KIS zegt over hun eigen onderzoek dat het betrouwbaar is vanwege de grote overeenkomsten in de gegeven antwoorden. Maar KIS zegt ook dat op basis van dit onderzoek geen conclusies kunnen worden getrokken over de mate waarin het verschijnsel institutioneel racisme voorkomt. Daarvoor is aanvullend onderzoek nodig, aldus het kennisplatform.
Webinars Diversiteit en Inclusie
Gemeenten moeten een afspiegeling zijn van de maatschappij. Daarom zijn diversiteit en inclusie belangrijke thema's. Maar hoe zorg je voor een divers personeelsbestand? In onze webinarserie Diversiteit en Inclusie vertellen we hoe je dat doet, welke mogelijkheden er zijn en wat andere gemeenten doen. Bekijk hier alle webinars per onderwerp terug.
