Hoe gaan we in 2021 verder met vitaliteit?

Een terugblik op 2020

Een klein groepje dat wél wil

Voor een aantal vitaliteitsaanjagers herkenbaar: dat je aan het begin van het jaar de lat te hoog legt door je voor te nemen zoveel mogelijk mensen binnen je organisatie in beweging te krijgen. In de praktijk blijkt dat je vaak vooral hetzelfde kleinere groepje bereikt. Maar is dat erg? Volgens deze deelnemers niet: “Je kunt niet in één keer de hele organisatie meekrijgen. Dat heeft simpelweg tijd nodig. Al zijn er ‘maar’ vijf mensen geïnspireerd geraakt, dan heb je al succes geboekt! Bovendien zijn die vijf enthousiaste mensen de ‘ambassadeurs’: zij helpen je om ook de rest van het team mee te krijgen.

Wil je een breder publiek bereiken, dan helpt het om continu de behoefte op te blijven halen. Bijvoorbeeld met enquêtes of door het voeren van het goede gesprek. Probeer aan te voelen wat er wel of niet aanslaat binnen je organisatie en pas je aanpak daarop aan. Op deze manier zijn er bijvoorbeeld al (laagdrempelig) een fotochallenge of een fiets- en wandelchallenge georganiseerd, die zeer goed zijn ontvangen.”

Draagvlak, draagvlak, draagvlak

De vitaliteitsaanjagers geven ook aan zich vooral niet alleen op medewerkers te richten. “Het helpt enorm om het thema van bovenaf aan te pakken, om het zo de organisatie in te laten sijpelen. Je hebt draagvlak nodig, met name van het hoger management. De directie moet niet alleen zéggen dat ze vitaliteit belangrijk vinden, maar het ook uitstralen en het voorbeeld geven. Zo heeft een aantal directieleden zelf gevlogd en deze filmpjes zijn gedeeld via appgroepen en het intranet. En de rol van leidinggevenden is ook ontzettend belangrijk omdat zij bepalen hoeveel ruimte mensen voelen om wel of niet met hun vitaliteit aan de slag te gaan.”

Online en op afstand

Heb je net aan het begin van het jaar je vitaliteitsbeleid klaar, komt corona om de hoek kijken en valt alles in het water. Dat was voor een van de deelnemers best lastig: “Een groot deel van onze aanpak bestond uit fysieke bijeenkomsten. Het is lastig om een nieuwe aanpak te vinden. Ik sta minder in verbinding met mensen, waardoor ik minder gevoel heb bij wat er speelt. Met BRUIS heb je aanjagers nodig en die kan ik nu, op afstand, moeilijker vinden.”

Voor een andere vitaliteitsaanjager was het echter een aangename verrassing hoe veel je ook online kunt bereiken. “Ieder jaar organiseren we activiteiten tijdens onze ‘Samen Gezond weken’. Hierbij kun je denken aan gezamenlijke lunchwandelingen of workshops. Dit jaar dachten we dat het niets zou worden, maar dat viel reuze mee: er waren 196 mensen die online deelnamen aan het programma, met onder andere diverse webinars (waaronder omgaan mentale aspecten van thuiswerken) en dans-, yoga- en workout-sessies. Het was zo succesvol mede dankzij de communicatie eromheen. Het enthousiasme moet ervan afspatten zonder dat je ‘een blij ei’ bent. Je doelgroep zien te raken zonder te veel woorden, maar met beelden. Het mag plezier uitstralen!”

Gewoon doen!

Over één ding is iedereen het eens: successen bereik je door gewoon te dóén! En dat hoeft niet alleen. “Verzamel een groepje, stel een plan op en ga gewoon aan de slag. Niet bang zijn, gewoon uitproberen en niet opgeven. Want er zijn altijd wel mensen die negatief reageren en daar zit mijn emmer ook echt weleens mee vol. Wat helpt is om altijd positief terug te reageren en jezelf te herinneren aan de mensen die je wél op een goede manier hebt geraakt”.

Vitaliteitsplannen voor 2021

Verbinding

Door corona en thuiswerken is verbinding het afgelopen jaar een grote uitdaging gebleken. Daarom willen veel gemeenten daar komend jaar op inzetten. “Iedereen zit in zijn eigen bubbel, dus daar moeten we de aandacht op richten. Maar we willen ook durven kijken naar de periode ná corona. Hoe die eruit ziet weten we niet, maar wat er ook gebeurt, het is belangrijk dat iedereen aan boort blijft.” Over hoe gemeenten die verbinding op gaan zoeken bestaan verschillende ideeën:

• “We hebben een kernteam: het BRUIS-team. Daaromheen hebben we een schil van ambassadeurs. In 2021 willen we mensen uit het BRUIS-team inzetten als ambassadeur en ambassadeurs betrekken in ons BRUIS-team, zodat we kunnen rouleren in onze rollen.”
• “We gaan ons niet stuk denken op het in beweging krijgen van mensen die niet willen. We focussen op de verbinding met de mensen die dat wél willen. Dat zal online moeten, maar we gaan nog op zoek naar de juiste manier daarvoor.”
• “Het afgelopen jaar hebben we samengewerkt met studenten die bij ons een studieopdracht deden. Zij kwamen met enthousiaste, energieke en frisse ideeën en daar laten we ons graag het komende jaar weer door verrassen.”
• “Op kleine schaal gaan we fysiek de verbindingen leggen. In kleine groepen lunchwandelen, bijvoorbeeld. Ook hebben we appgroepen waarin we bijvoorbeeld recepten delen, digitale rek- en streksessies doen of deelnemen aan de app Ommetje (onder andere ontwikkeld door Erik Scherder). En voor nieuwe medewerkers organiseren we een soort blind dates, waardoor collega’s als een domino-effect aan elkaar vertellen wat vitaliteit binnen onze organisatie betekent.”

Bruisende coalitie activeren

Het belangrijkste doel blijft om medewerkers aan het denken te zetten, mee te nemen op reis naar meer vitaliteit en dus in actie te krijgen rondom het thema vitaliteit. Dat je die verandering niet in je eentje teweeg gaat brengen, daar is iedereen het wel over eens. Waar de een zich voorneemt een werkgroep samen te stellen, gaat de ander starten met de inzet van vitaliteitscoaches. Weer een ander gaat op zoek naar de sleutel om leidinggevenden mee te krijgen. “We hebben in onze werkgroep afgevaardigden van heel veel verschillende afdelingen. Via hen kunnen we misschien al heel veel teams en leidinggevenden bereiken. Alle leidinggevenden in één sessie krijgen gaat namelijk helaas niet lukken, vanwege hun beschikbaarheid.”

Mentale weerbaarheid en werkdruk

Voor veel gemeenten was het versterken van mentale weerbaarheid en het verlagen van stress al een belangrijke speerpunt. Dat is vanwege corona alleen nog maar toegenomen. “Het thuiswerken levert voor veel mensen stress op, bijvoorbeeld als ze thuis ook kinderen hebben. In enquêtes geven medewerkers aan wel enthousiast te zijn over vitaliteit, maar er gewoon geen tijd voor te hebben.” Om werkdruk aan te pakken geeft men aan eerst terug te gaan naar het begin. “We beginnen met op papier zetten wat werkdruk eigenlijk precies betekent voor onze organisatie. En wat het verschil is met werkstress, overspannenheid en burn-out. En hoe je het werkdruk het beste kunt framen; het klinkt namelijk al een stuk positiever om het over werkplezier en werkgeluk te hebben.

Nadat je de begrippen hebt uitgewerkt kun je passende interventies aanbieden.” Over die interventies bestaan al wat ideeën, zoals de Koerskaart (van werkstress naar werkplezier), mindwalks, een dagelijkse digitale siësta en vergaderingen van 55 minuten i.p.v. 60 maar ook een digitale workshop die inzicht geeft in je energiegevers en hoe deze meer in te zetten binnen je werk. “En het allerbelangrijkste is dat je daar als organisatie een statement in neemt; dat het oké is om bijvoorbeeld jezelf tijdens een werkdag wat extra rust en ontspanning te gunnen en minder streng te zijn voor jezelf!”

Plannen van het A&O fonds en BRUIS

Zoals blijkt uit deze sessie is er al ontzettend veel ontwikkeld, uitgevoerd en bereikt op het gebied van vitaliteit binnen verschillende gemeenten. Het delen van ervaringen en het uitwisselen van tips helpt andere gemeenten weer verder. Het delen van inspirerende verhalen & voorbeelden staat dan ook zeker op de agenda van het A&O fonds voor het komend jaar. Daarnaast staat op de planning:

• Het continu uitbreiden van de BRUIS-toolkit. Die bestaat al uit onder andere de BRUIS meter, het BRUIS-spel, Top-5-kaartje, BRUIS-gesprekskaart, OverdeStreep en verschillende andere communicatiemiddelen. Deze en toekomstige tools zijn te vinden op www.aeno.nl/bruis.
• Bijeenkomsten, zoals de regiobijeenkomsten en ronde tafelgesprekken waarin met een kleine groep aan de hand van een specifieke casus over vitaliteit, gesproken wordt over mogelijke oplossingen.
• Er komt een netwerk om vitaliteitsaanjagers en gemeenten aan elkaar te binden, zodat kennis en ervaringen rondom vitaliteit beter uitgewisseld kunnen worden.
• Om vitaliteitsaanjagers te ondersteunen, wordt er een leergang opgezet. In deze leergang worden op basis van actuele vragen die spelen meerdere onderwerpen belicht, zoals ‘Hoe creëer je draagvlak voor vitaliteit?’, ‘Hoe bepaal je een visie op vitaliteit’ of ‘Hoe breng je een vitaliteitsbeleid tot uitvoering?’. De leergang bestaat uit een aantal sessies die verspreid door het jaar, naar verwachting online, worden gegeven.

Over de deelnemers: ‘vitaliteitsparels’

Deze BRUIS-sessie stond onder leiding van de BRUIS-coaches van A&O fonds Gemeenten. De belangrijkste input kwam echter van de deelnemers zelf. Dit waren 18 vitaliteitsaanjagers van verschillende gemeenten uit Nederland, die het afgelopen jaar hard hebben gewerkt om BRUIS en/of vitaliteit op de kaart te zetten. Ze werden door de BRUIS-coaches dan ook terecht ‘vitaliteitsparels’ genoemd! Wat ze daarnaast gemeen hebben is dat ze graag van elkaar leren en ervaringen met anderen delen. Wil jij als gemeente ook aan de slag met BRUIS/vitaliteit en wil je sparren met een van de vitaliteitsparels? Laat het ons weten en we brengen je in contact!