De regeling Generatiepact is eind november 2023 gestopt.
Het generatiepact is één van de afspraken tussen werkgevers en werknemers om verjonging van het personeelsbestand op gang te brengen. Het biedt medewerkers de mogelijkheid vrijwillig minder te gaan werken, (deels) met behoud van salaris en pensioenopbouw. Het geld dat de gemeente met het generatiepact bespaart, is bedoeld om nieuwe jonge medewerkers een baan aan te bieden.
Dat is niet alleen belangrijk voor de jongeren zelf, maar ook voor de vitaliteit en toekomstbestendigheid van gemeentelijke organisaties.
Eigen generatiepact
Elke gemeente stelt een eigen regeling Generatiepact op die past bij de situatie en doelstellingen van de organisatie. Het stappenplan en de toolkit van A&O fonds Gemeenten helpt daarbij. Gemeenten zijn vrij om een generatiepact op te stellen. Iedere gemeente kan een generatiepact op maat maken zodat het past bij de organisatie, het personeelsbestand en de budgettaire ruimte. Ook zijn gemeenten vrij in het kiezen van de variabelen zoals:
- minimale leeftijd van deelnemers
- het aantal jaren dat kan worden deelgenomen
- het aantal in te leveren uren
- het te compenseren deel van het salaris
Benieuwd naar welke gemeenten al een generatiepact hebben? Bekijk dan het overzicht Generatiepacten.
Wil je reageren op de inhoud van deze toolkit? Heb je tips, ideeën of vragen? Laat het ons weten en mail arbeidsmarkt@aeno.nl.
Deze toolkit is voor iedereen die betrokken is bij het samenstellen van een Generatiepact: werkgevers, HR-functionarissen, leden van de OR en vertegenwoordigers van de vakbonden. Zo beschikt iedereen over dezelfde informatie en heb je een gezamenlijk vertrekpunt.
De ontwikkelde toolkit bestaat uit vier fasen met daarbij verschillende stappen die je kunt nemen om het Generatiepact voor jouw gemeente te implementeren. Per fase zie je welke stappen er te nemen zijn. Na elke fase stel je met elkaar vast: gaan we verder of niet? Volg de stappen, raadpleeg de verschillende tools, werk samen met iedereen die betrokken is en kom tot een effectieve regeling.
Veelal draait het om het maken van keuzes. De tools helpen je daarbij. Ze bieden alle informatie om met elkaar in gesprek te gaan en onderbouwde, bewuste keuzes te maken. Download (pdf) hieronder het visuele stappenplan.
Fase 1 - Initiatie
Een goed begin is het halve werk. Of jouw organisatie baat heeft bij een Generatiepact hangt helemaal af van de situatie in jullie gemeente.
In deze fase ga je informatie verzamelen. Je spreekt met elkaar over de wenselijkheid van een Generatiepact op basis van feiten, cijfers, ervaring van anderen en argumenten die voor jullie waardevol zijn. Misschien kom je tot een intentieverklaring.
Stap 1: Onderzoek de behoefte aan een generatiepact
Probeer inzicht te krijgen in de behoeften onder medewerkers en managers door middel van bijvoorbeeld enquêtes en het organiseren van themabijeenkomsten.
Stap 2: Verzamel feiten en cijfers
Verzamel kwantitatieve en kwalitatieve informatie. Denk bijvoorbeeld aan leeftijdsopbouw van het personeel, ziekteverzuim bij verschillende leeftijdsgroepen, vitaliteit, duurzame inzetbaarheid, behoefte aan veranderkracht, invulling van taakstellingen of competentieontwikkelingen. Informatie uit SPP is natuurlijk helemaal nuttig.
Stap 3: Bekijk hoe een generatiepact kan bijdragen aan de doelen van het strategisch HR-beleid
Onderzoek de relatie met andere onderdelen van het strategisch HR beleid. Kijk hoe een generatiepact een onderdeel kan zijn van een breder pakket aan afspraken.
Stap 4: Onderzoek het draagvlak in de organisatie voor een generatiepact
Betrek vroegtijdig (vertegenwoordigers van) alle betrokkenen: managers, medewerkers van alle leeftijden, bestuurders en de politiek. En besteed aandacht aan de beeldvorming over het generatiepact, de behoeften van verschillende betrokkenen en manage de verwachtingen.
Stap 5: Stel een elevator pitch samen
Haal de juiste argumenten voor de juiste doelgroep op.
Stap 6: Stel een businesscase op
Bepaal op basis van de resultaten van fase 1 welke doelstellingen worden nagestreefd met de invoering van het generatiepact. Onderbouw het met feiten, cijfers en euro's.
Stap 7: Generatiepactonderzoek: ja of nee?
Stel met elkaar vast of er voldoende basis is om de mogelijkheden voor een generatiepact verder te onderzoeken. Zo ja? Leg het vast in bijvoorbeeld een intentieverklaring en begin aan fase 2!
Fase 2 - Ontwerp
In de Initiatiefase werd duidelijk wat de bijdrage van een generatiepact aan de strategische (HR)doelen van jullie organisatie moet zijn. In de volgende stappen bepaal je op hoofdlijnen de keuzes voor jullie generatiepact. Zo werk je toe naar een principe-afspraak.
Stap 1: Verdeel de rollen en taken
Stel een team samen en spreek met elkaar af wie wat doet. Houdt hierbij rekening met interesses, talenten en bevoegdheden. Tip: Check met elkaar of je als team een heldere opdracht hebt, waar iedereen mee uit de voeten kan.
Stap 2: Benoem de uitgangspunten van de gewenste regeling
Deze stap bestaat uit een aantal onderdelen. We hebben deze onderdelen overzichtelijk weergegeven in de tool ‘Overzicht Ontwerpfase, stap 2’. De overige tools onder deze stap bieden de inhoudelijke informatie die je nodig hebt.
Stap 3: Stel een principe-afspraak op voor het GO
Leg de contouren en kaders voor de regeling vast in een document, waarin je ook toelicht waarom je welke keuzes hebt gemaakt (in relatie tot de doelstellingen en de businesscase). Leg dit document voor aan het GO. Heb je van het GO groen licht, dan kun je verder naar fase 3 om met de onderdelen uit dit overzicht aan het werk te gaan.
Fase 3 - Uitwerking
Nu de hoofdlijnen vastliggen in een principeafspraak, kun je deze verder uitwerken. Het ‘handwerk’ begint. Je krijgt te maken met rechtspositionele, pensioentechnische en juridische aspecten. Houd met elkaar jullie doelstelling(en) voor ogen; je kompas voor het nemen van lastige beslissingen en het afwegen van belangen. Met behulp van de handreiking stel je een concept Regeling Generatiepact op.
Stap 1: Verdeel opnieuw de rollen en taken
Verdeel opnieuw de rollen en taken en kijk of de teamsamenstelling nog klopt. Stel de groep samen die de conceptregeling gaat opstellen. Bepaal met elkaar waar ieders expertise en interesse ligt en verdeel de taken. Tip: houd de werkgroep klein.
Stap 2: Vertaal de uitgangspunten uit de ontwerpfase naar concrete artikelen
Stel een conceptregeling samen. Maak hierbij gebruik van de invulregeling in deze toolkit.
Stap 3: Doordenk de praktische consequenties en uitvoeringsaspecten
Ga met elkaar na hoe de regeling (die je nu op hoofdlijnen hebt) in de praktijk zal uitpakken. Wat zijn praktische consequenties voor de organisatie en voor de deelnemers? Verwacht je onbedoelde bijeffecten? Let op zaken als: het voorkomen van een RVU, omgaan met verlofstuwmeren, gevolgen voor pensioenopbouw en vroegpensioen en besteed aandacht aan actuele ontwikkelingen op fiscaal, pensioen- en juridisch vlak. Deze tool helpt je op weg.
Stap 4: Communiceer regelmatig met alle betrokkenen
Besteed aandacht aan regelmatige terugkoppeling aan gemeentesecretaris, bestuurder, GO en OR over de voortgang en de keuzes die de werkgroep maakt. Communiceer met alle betrokkenen (medewerkers, management, politiek, medezeggenschap, etc.) over de voortgang van het proces en geef voorlichting op hoofdlijnen over nut, noodzaak en inhoud van een generatiepact.
Stap 5: Stel de conceptregeling vast in het GO
Fase 4 - Besluitvorming
Het resultaat van de vorige fasen mag er zijn. Nu nog alle handtekeningen in de juiste volgorde eronder. Dat vraagt om geduld en zorgvuldigheid. Dit is essentieel voor het draagvlak van de regeling. Keuzes hoef je niet meer te maken, dus bij deze fase tref je geen nieuwe tools meer aan. Bij de voorbereiding van je (beleids)adviezen en de besluitvorming kun je nog wel veel profijt hebben van de verschillende tools die je in eerdere fases hebt gebruikt.
Stap 1: Laat de vastgestelde conceptregeling toetsen
Laat de vastgestelde conceptregeling toetsen door ABP, de regionale belastinginspecteur en je huisaccountant. Deze drie partijen doen elk een eigen toets. De één toetst aan het pensioenreglement (ABP), de ander aan belastingwetgeving (belastinginspecteur) en de derde aan financieeladministratieve aspecten. Na deze raadpleging mag je ervan uitgaan dat je regeling aan de laatste nieuwe wet- en regelgeving voldoet.
Stap 2: Stel een voorgenomen besluit op
Dit document wordt gebruikt voor achterbanberaad door OR en bonden en voor consultatie van het college door de bestuurder.
Stap 3: Vaststelling van de regeling door het GO
Als het achterbanberaad en de consultatie van het college niet tot aanpassingen leiden, kan het GO akkoord geven.
Stap 4: Akkoord op het voorgenomen besluit door het GO
Stap 5: Formeel besluit over de regeling generatiepact
Na het akkoord van het GO, kan het voorgenomen besluit worden omgezet in een formeel besluit.
Stap 6: Informeer het A&O fonds Gemeenten
Stuur de definitieve regeling naar het A&O fonds Gemeenten. We voegen je regeling dan toe aan het overzicht op deze site en bewaren de tekst van de regeling voor onderzoek naar het generatiepact. Je kunt het mailen naar info@aeno.nl. Hartelijk dank alvast!
Stap 7: Ga aan de slag met het Generatiepact
Je hebt een regeling generatiepact en wilt aan de slag. Goede interne communicatie is dan zeer belangrijk, onder andere voor draagvlak binnen de organisatie. En goede communicatie kan bijdragen aan een hogere deelnamegraad.
Download stappenplan compleet
Hieronder kan je het hele stappenplan met alle fasen in pdf downloaden. Dit materiaal kan handig zijn om uit te delen tijdens presentaties of te verwerken in een handout voor workshops.
