A&O fonds bestaat dertig jaar en natuurlijk vieren we dat met enige trots en dankbaarheid. Maar we kijken ook graag dertig jaar vooruit. We doen dat onder andere met een bijzondere bijeenkomst op een bijzondere plek: Expeditie 2054, een ontdekkingsreis op het terrein van de inspirerende Dutch Design Week in Eindhoven.
Onvoorstelbare voorstelbaar
We zijn niet voor niets neergestreken op de Dutch Design Week. Want wat anders dan kunst en design kan het onvoorstelbare voorstelbaar maken? Kunst bevraagt, verkent en inspireert om out of the box te denken. En dat is nodig. Want hoe maak je anders de toekomst concreet en hoe kun je andere perspectieven omarmen? De Eindhovense jongeren van Future Mentors hebben speciaal hun DDW-expositielokaal ‘Hier ben ik’ verbouwd voor de deelnemers van Expeditie 2054.
Laten coachen door jongeren
Behalve kunst worden ook onconventionele methoden ingezet. Zoals reversed mentorring. De jongeren van Future Mentors sturen de deelnemers Expeditie 2054 de straat op: vraag maar aan jongeren wat zij van de gemeente vinden, en hoe je als ambtenaar het verschil kan maken. Deze methode laat zien dat verschillende generaties veel van elkaar kunnen leren. De deelnemers ontdekten bijvoorbeeld dat de meeste jongeren heel welwillend met hen in gesprek gingen. Het inspireerde hen om dit ook in hun eigen gemeente vaker te gaan doen. Al is het maar omdat bleek dat meeste jongeren geen idee hebben wat een gemeente zoal doet en wat voor interessant werk hier te doen is.
Systemische opstelling
Wat ook heel waardevolle inzichten opleverde, was de systemische opstelling. Deelnemers representeerden in de opstelling elementen als ‘de gemeente’, ‘de toekomstige generatie’ en ‘de samenleving’. Eigenlijk in een systemische opstelling zo’n typisch geval van ‘je had erbij moeten zijn’, toch maken we je graag deelgenoot van deze belevenis. Wat de deelnemers ontdekten? Dat er van alles in de onderstroom gaande is, dat er regelmatig sprake is van in- en uitsluiting en dat partijen soms vonden dat een ander maar in beweging moest komen. Maar op het moment dat ze zelf een stap zetten, de andere partijen vaak ook veranderden. Hocus pocus? Nee hoor, het is gewoon een bijzondere manier om zichtbaar te maken wat gezien wil worden. Lees er alles over in onderstaande artikel.
Tips en terugblikken
De 25 deelnemers voelen zich aan het einde van de dag geïnspireerd door hun ontdekkingsreis. De verzamelde tips vind je hier.
Ruud Meijer (Haarlem), Jannet Koster (Breda), Rob Woltringe (Eindhoven) en Ruud Goossens (Venlo) reageren op de dag en geven aan wat ze meenemen op het vervolg van hun expeditie.
"Geef jongeren een podium"
Rob Woltringe | gemeente Eindhoven |
“Het gevaar van een drukke baan is dat je altijd maar doordendert en doet wat je gewoon moet doen. Op een evenement als Expeditie 2054 neem je bewust even de ruimte voor contemplatie. Wat doe je en voor wie en wat betekent dat voor jouw werk van vandaag en van overmorgen. Hier doe je dat samen met ‘lotgenoten’, mensen die ook vooruit willen kijken. Heel inspirerend, zeker als je tamelijk eenzaam werk hebt. Ik ben veel in de wijken en buurten, en zie m’n directe collega’s niet heel vaak.
Op zich organiseer ik collegiaal contact wel met m’n team, want ik vind het belangrijk dat mensen goed hun rol pakken en hun talenten kunnen inzetten en uitwisselen. Maar zo intensief als hier krijg je het niet zo snel. Heel waardevol dus, zo’n dag. En wat ik meeneem? Dat ik me nog meer ga inzetten voor het geven van een podium aan jongeren: hoe kunnen wij ervoor zorgen dat zij mee gaan doen? Denk aan stages, traineeships, uitwisselingen. Hopelijk blijven jongeren hangen in onze organisaties of gaan ze zich inzetten voor de maatschappij. En wij halen een ander perspectief binnen en dat is belangrijk voor een organisatie die op z’n minst bij wil blijven.”
"Ga voor actieprogramma’s en co-creatie"
Ruud Meijer | Gemeente Haarlem
“Er komt gelukkig steeds meer besef dat we het als gemeente niet alleen kunnen. Er zijn zulke fundamentele transformaties gaande, denk alleen maar aan de energietransitie, het klimaatprobleem, de arbeidsmarkt en nieuwe technologieën. Daar moeten we als gemeenten onze rol in nemen, samen met andere partijen. De politiek heeft van zichzelf een korte termijn cyclus. Dus moeten we als ambtenaren de doelen op de lange termijn bewaken.
Maar heel belangrijk: giet het niet in beton. Ik pleit daarom voor actieprogramma’s. Geen nieuw beleid, maar samen met het potentieel in de stad gaan voor concrete doelen en acties. Participatie is dan veel meer dan een vinkje zetten. Ik pleit voor meer co-creatie, gezamenlijk draagvlak verwerven. Ik ben graag de aanjager van dat soort processen. Daarbij vind ik het belangrijk om mijn frisse blik te behouden, scherp te blijven. Zo’n Expeditie 2054 helpt daarbij.”
"Laat je inspireren door kunst en jongeren"
Jannet Koster | Gemeente Breda
“Als je weet wat je in de toekomst wil, maak je vandaag andere keuzes. Echter, we reflecteren te weinig op waar we vandaan komen en waar we naartoe willen. We zoomen wel in, focussen op een project of een doelgroep. Maar we zoomen te weinig uit. Hoe willen we dat de toekomst eruitziet? En hoe vertalen we dat beeld naar het hier en nu, bijvoorbeeld naar onze strategische personeelsplanning van vandaag. Ik merk dat er in gemeenteland wel steeds meer ruimte voor komt, gelukkig maar.
Zelf ben ik bij jonge kunstenaars gaan kijken. Kunst en cultuur kunnen namelijk een sleutel zijn voor de noodzakelijke veranderingen voor de gemeente. Creatief doen en denken, reflecteren en af en toe een boom op zetten. Het liefst met jongeren. Zij zien heel goed hoe de samenleving zich ontwikkelt. We moeten goed naar hen luisteren. Fantastisch dat jongeren bij deze Expeditie 2054 zo’n prominente rol hebben gekregen.”
Gemeentelijke organisatie van de toekomst
Ruud Goossens | Gemeente Venlo
“Bestaat de gemeente nog over dertig jaar? En zo ja, welke rol vervullen we dan in de samenleving en in het netwerk met andere betrokken partijen? En hoe ziet een gemeentelijke organisatie er dan uit? Dat zijn wel vragen die me bezighouden en ik vind het fijn om samen met andere professionals het antwoord op deze vragen te verkennen. Vanuit bedrijfskundig perspectief valt op dat een gemeente zo ontzettend veel verschillende producten en diensten levert. Waar bedrijven de activiteiten vaak verdelen over meerdere BV’s en business units, biedt een gemeente dit enorm diverse portfolio aan vanuit één organisatie.
Ook komen er zo nu en dan nog taken bij vanuit de Rijksoverheid en er verdwijnen soms ook weer taken. Hoe zorgen we ervoor dat de gemeentelijke organisatie ondanks deze complexiteit en dynamiek overzichtelijk en behapbaar blijft, en vooral flexibel genoeg om hierop te kunnen reageren en toekomstbestendig te zijn? Kortom: uitdagingen en vragen genoeg over de gemeentelijke organisatie van de toekomst. Ik vond het erg prettig om tijdens de expeditie mijn vragen en ideeën met collega’s uit het hele land uit te kunnen wisselen.”
Snelle veranderingen
De overheid staat voor een tijdperk van snelle veranderingen, waarin maatschappelijke vraagstukken steeds complexer worden. Expeditie 2054 biedt de ruimte om vooruit te kijken en na te denken over hoe we ons nu kunnen voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst. Door generaties samen te brengen, willen we leren van zowel de ervaring van de oudere generatie als de frisse ideeën van de jongere generatie. Zo bouwen we samen aan een overheid die flexibel en toekomstbestendig is.
Dossier Toekomst
Bezoek nu ons Dossier Toekomst. Dé plek waar we samen een blik werpen op de toekomst van gemeentelijke organisaties en het werk van ambtenaren. De wereld verandert sneller dan ooit en gemeentelijke organisaties moeten mee veranderen.
Hoe ziet je werk er over vijf, tien of zelfs dertig jaar uit? Hier ontdek je hoe gemeenten zich voorbereiden op deze nieuwe realiteit.
Je vindt inspirerende voorbeelden, praktische handvatten en verhelderende inzichten over de toekomst van gemeentelijk werk. We laten zien hoe experts en innovatieve gemeenten nu al met deze onderwerpen aan de slag gaan.
