“De verbinding tussen grip hebben en loslaten is vertrouwen”

Corine Buytendijk (projectleider van onder meer ‘Grip op Loslaten’): “Er komt steeds meer ruimte voor vernieuwing. We hebben nog te weinig aansluiting met de samenleving, denken nog te veel vanuit de systeemwereld en missen de verbinding met de leefwereld. Die kloof moeten we dichten, dat is de verandering die we doormaken.”

Netwerken heeft zin, merkte Corine toen ze een collega van de gemeente Kerkrade op een bijeenkomst tegenkwam: “Hij vertelde over het programma ‘Grip op Loslaten’ en dat vond ik meteen interessant. We hebben ons verder georiënteerd en een afspraak gemaakt met het A&O Fonds. De bedoeling van dit project is om op een andere manier met vraagstukken om te gaan. Niet beginnen bij jezelf, maar naar buiten en met mensen het gesprek aangaan. In de training leren we op welke manier je dit kunt doen aan de hand van participatief actieonderzoek. We willen als gemeente echt die toegevoegde waarde hebben die inwoners van ons verwachten. Dat is wat me erg aanspreekt. Als je daar als gemeentelijke overheid in slaagt, bereik je je doel.”

Vastzitten in eigen regels

De gemeentesecretaris staat voor de volle 100 procent achter de deelname aan ‘Grip op Loslaten’; vooral leren van het proces dat je samen doormaakt is belangrijk. Er is ruimte voor verandering en die wordt ook gevoeld. Mart: “Er wordt de laatste tijd veel vaker binnen de gemeente gesproken over wat nu eigenlijk de bedoeling is. We hebben overal ooit ergens een keer een bedoeling mee gehad, daar hebben we regels voor gemaakt maar dan worden die regels als wet gehanteerd. Daarmee raak je steeds verder af van het oorspronkelijke doel.”

Corine: “Dat is de kramp om aan regels vast te houden, ongeacht de gevolgen voor diegene die aan de andere kant zit. De regels mogen de oplossing niet in de weg staan.”

Mart: “Dat raakt de essentie. Hoe we vastzitten in onze eigen regels en niet meer invulling geven aan wat nou de bedoeling was.”

Corine noemt een klein voorbeeld binnen de eigen organisatie: “Een half jaar geleden moest je, als je een dienstfiets nodig had, een heel formulier invullen met je postcode enzo. Terwijl je alleen maar een dienstfiets wilde regelen. Onze directeur bedrijfsvoering, die ook meedoet met ‘Grip op Loslaten’, heeft gezegd: ‘jongens wat een flauwekul, die fietsen kun je lenen. Zolang je de fiets maar terugzet, het sleuteltje erin laat en zegt als er iets kapot is. Waarom zo’n hele administratie?’”

Toegevoegde waarde

In november zijn de trainingen gestart. De deelnemersgroep bestaat uit leidinggevenden, een directeur, en medewerkers van verschillende leeftijden en verschillende afdelingen. Om voor een olievlek in de organisatie te zorgen, wordt van alle deelnemers gevraagd om de kennis aan minimaal tien mensen over te dragen. Mart merkt dat er in de sessies veel gebeurt: “Wat mij tot nu toe opvalt, is dat je moet loslaten, maar tegelijkertijd wil je grip houden. In de trainingen kwamen we terecht in een wanhopige zoektocht: wat moeten we nu? We zagen het in die fase even niet meer zitten. Je zoekt houvast, maar dit zit je alleen maar dwars. Als je dat stadium weet te bereiken, dan heb je pas losgelaten. Dan ontstaat er creativiteit voor andere dingen. Dit besef moet er op enig moment voor jezelf komen. We zitten ook in een groepsproces. Hoe functioneert de groep? Er zit toch een directeur, daar kijk je tegen op. Zeg je wat of zeg je niks? Geef je je mening? Gaandeweg zie je dat deelnemers meer kwetsbaarheid tonen en dat er onderling vertrouwen ontstaat. De verbinding tussen grip hebben en loslaten is vertrouwen.”

Verwachtingsmanagement

De ene groep deelnemers gaat kijken naar de verhouding tussen de gemeente en wijkplatforms. Corine: “Iedere wijk heeft wijkplatforms en binnenkort komen die bij elkaar om te kijken hoe we beter kunnen gaan samenwerken.” De andere groep kijkt of door een betere samenwerking de tevredenheid onder medewerkers toeneemt. “We noemen dit werkgeluk: als je ergens mee bezig bent, wat levert jou dat dan aan werkplezier op?”

Voor Corine is het hoofddoel om anders te gaan werken. Mart twijfelt: “Voor mij zijn twee dingen belangrijk. Ik heb wel eens gezegd dat er niet alleen naar mijn functie gekeken moet worden, maar ook naar mij als mens. Dan zien ze meer vaardigheden dan treasury. Ik kan ook andere dingen, die mij op dit moment meer energie opleveren.”

Corine: “Dit is uitgaan van talenten van mensen en dat kan ook met anders werken. Niet meer redeneren vanuit hokjes, maar juist vanuit rollen. Iemand is misschien heel goed in innovatief denken. Laat die onbevangen meedenken over een probleem dat buiten zijn vakgebied valt. Dan ontstaat er ruimte, inspiratie en energie.”

Mart: “Als je oordeelvrij wilt samenwerken met anderen, is het mooi om meer inzicht te krijgen in je eigen valkuilen. De oefeningen in de training helpen daarbij. Ik merk al verschil: als ik een gesprek voer met mijn hoofd, dan loopt het niet altijd even soepel. Als ik een gesprek voer met mijn hart, dan gaat een gesprek bijna vanzelf. Wat je wilt bereiken is dat je uit het gesprek de onderliggende boodschap naar bovenhaalt. Dat bereik je alleen door goed te luisteren. En dat is mijn tweede doel.”

Grip op Loslaten

Meer over het leerprogramma Grip op Loslaten en het project Wij Werken? Klik hieronder om meer te lezen.