Goede gesprekken: een must

Het afgelopen jaar heb ik mij voor gemeenten mogen buigen over goede gesprekken. En hoe makkelijk die letters ook te typen zijn, soms is het helemaal niet makkelijk om een goed gesprek te voeren. Toch voelen we allemaal (denk ik … hóóp ik) wel als je een goed gesprek hebt gevoerd. Of als je juist níet een goed gesprek hebt gevoerd. Samen met een aantal gemeenten ben ik op zoek gegaan naar de do’s en don'ts bij goede gesprekken.

Duidelijk communiceren

Allereerst herkenden alle meedenkers van gemeenten uit mijn onderzoek, dat het voeren van goede gesprekken ontzettend belangrijk is. Alles begint bij duidelijk communiceren zodat je uiteindelijk als gemeente je werk voor de samenleving goed kan blijven doen.

Waar die gesprekken ook over gaan, het is goed om met elkaar in gesprek te blijven. Dus of dat gesprek nou gaat over je duurzame inzetbaarheid, je talenten, je taken, de dingen waar je over twijfelt of je teamdoelen. Bijdragen aan de samenleving doe je op je werk niet alleen! Daar ben je dagelijks samen met je collega’s mee bezig.

Succesfactoren

Daarna zijn we op zoek gegaan naar wat nou een gesprek tot een goed gesprek maakt. We hebben daarbij gefocust op de rol van de leidinggevende, die zo’n belangrijke schakel is tussen de opgaven waar je als gemeente voor staat en de medewerker die daar een bijdrage aan levert.

Gaandeweg kwamen we tot een aantal succesfactoren voor een goed gesprek. Factoren waarmee de leidinggevende vertrouwen wekt om met hem of haar in gesprek te gaan. En die factoren zijn:

• veiligheid bieden
• gelijkwaardige houding
• oprecht geïnteresseerd zijn
• eerlijk en duidelijk zijn
• kwetsbaarheid tonen

Want hoe fijn is het als je, in een veilige omgeving, waar jouw woorden binnenskamers blijven, op een van mens tot mens gelijkwaardig niveau kunt praten met iemand die oprecht interesse in jou heeft, die ook eerlijk en duidelijk is in wat hij of zij vindt en die laat zien dat hij of zij ook mens is met zijn eigen vragen. Maar hoe voer je zoiets nou goed uit?

Hiervan hebben we een inspiratieplaat gemaakt. De vijf succesfactoren zijn uitgewerkt in tekeningen van gedrag dat positief bijdraagt aan het succes, maar ook met voorbeelden van gedrag die níet bijdragen aan het succes van een gesprek.

En dat gedrag – positief of negatief – vindt veel meer plaats buiten de context van het daadwerkelijke gesprek dan tijdens het gesprek zelf. Een gesprekspartner die praat over collega’s tijdens een onderonsje zal je in een min of meer formeel gesprek toch minder snel iets over jezelf vertellen.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Al hebben we de inspiratieplaat primair gericht op leidinggevenden, het voeren van een goed gesprek is natuurlijk een verantwoordelijkheid van alle gesprekspartners. Ik kan me zomaar voorstellen dat de succesfactoren ook bij medewerkers tot een aha-erlebnis leiden. “Aha, dáárom verloopt mijn gesprek met Piet niet prettig.” Ga dáár dan vooral het gesprek ook over aan met Piet, zou ik willen zeggen! Dat kan dan natuurlijk over het gedrag van Piet gaan, maar misschien ontdek je ook wel dat je zelf ook niet deelt wat jou beweegt, wat onbewust evengoed invloed heeft op jouw gedrag.

Geen hogere wiskunde

De vijf succesfactoren zijn geen hogere wiskunde. En eigenlijk ben ik daar zelf altijd wel blij mee. Want “dan kan ik het ook!”. Dus, doe er je voordeel mee; je hoeft er niet voor doorgeleerd te hebben om de succesfactoren ook zelf toe te passen.

Het vraagt wél om reflectie op jezelf: waarom doe ik wat ik doe en waarom voel ik wat ik voel. Dat geldt uiteraard ook voor mij. Soms ben ik zo voorgesorteerd op weerstand bij iemand, dat ik misschien wat ondoordringbaar – vertaal: ongelijkwaardig – overkom. En dat lokt als vanzelf een afwijzende reactie van de ander uit. Tja … de oplossing ligt dan bij mij.

Mijn beste gesprek?

In de context van het werk is dat een gesprek met een leidinggevende van lang geleden. Ik moest iets doen, maar twijfelde daar enorm over. Wat ik moest doen, druiste in tegen bepaalde normen en waarden van mij. Ik worstelde tussen loyaliteit aan mijn werkgever en loyaliteit aan mijzelf.

De oplossing was om dit bespreekbaar te maken met mijn leidinggevende. Mijn “kramp in mijn maag” kon ik delen met hem. Misschien beter nog: mijn kramp in mijn hoofd dúrfde ik te delen met hem. Want hij gaf mij op andere dagen en in de omgang met mij en andere collega’s het gevoel dat we alles mochten delen, dat hij wilde luisteren, dat hij ons begreep of wilde begrijpen. De kwestie weet ik niet meer, de uitkomst weet ik ook niet meer, maar dat gevoel, het vertrouwen dat hij mij gaf, waardoor ik mijn worsteling met hem durfde te bespreken, staat me nog steeds bij! Hij voldeed aan alle do’s voor een goed gesprek!