Autonomie is voor mij geen luxe, maar een noodzaak. Niet alleen in waar ik werk, maar vooral in hoe ik mijn werkweek inricht. Ik hoef niet perse thuis te werken, maar ik bepaal wél graag zelf wanneer ik op kantoor ben. En hoewel ik meestal minimaal drie dagen per week daar rondloop, is dat een bewuste keuze en geen verplichting. Ik wil geen kluizenaar worden, maar ook niet vastzitten aan een vast schema.
Debra Verduin is bij A&O fonds Gemeenten communicatiespecialist voor team Gezond en Veilig werken. Ze schrijft over mentale kracht, autonomie en plezier houden in je werk.
Wind boven werk? Soms wel!
Mijn behoefte aan autonomie heeft eigenlijk niets met thuiswerken te maken. Het draait vooral om een andere passie wingfoilen, wing-wat? Google het maar even of kijk uit over het water op een winderige dag en spot iemand die met een grote vleugel over het water zweeft.

Mijn collega’s zijn inmiddels gewend aan mijn agenda waarin af en toe een blokje "windvrij" opduikt.
Voor deze sport heb je wind nodig, en het liefst véél wind. En dat brengt me bij een klein probleempje, de wind trekt zich weinig aan van mijn werkagenda. In de zomer is dat geen probleem want met de lange dagen is er genoeg tijd voor een avondsessie. Maar in de winter? Dan zijn de dagen kort, en als ik te lang niet op het water heb gestaan, word ik gewoonweg niet gelukkig.
Dus ja, ik geef het toe: mijn favoriete websites gaan niet over managementtheorieën, maar over weer en wind. En mijn collega’s zijn inmiddels gewend aan mijn agenda waarin af en toe een blokje "windvrij" opduikt. Maar het goede nieuws is daarna werk ik extra gefocust en productief verder!

Waarom autonomie meer is dan een leuk extraatje
Mijn ervaring is natuurlijk persoonlijk, maar autonomie in het werk is niet alleen prettig het is ook essentieel voor motivatie en energie. Onderzoek laat zien dat autonomie een belangrijke factor voor mentale kracht is.
- Volgens de Zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan is autonomie een van de drie basisbehoeften die bijdragen aan intrinsieke motivatie en werkplezier. Hoe meer controle je hebt over je werk, hoe beter je functioneert.
- In het JD-R model wordt autonomie gezien als een van de hulpbronnen die werkstress kunnen verlagen. Zelf kunnen beslissen wanneer en hoe je werkt, helpt om beter om te gaan met werkdruk.
Autonomie draait dus niet alleen om ‘vrijheid blijheid’, maar om een fundamentele manier om slimmer en duurzamer te werken.
Vrijheid binnen kaders
Natuurlijk betekent autonomie niet dat ik afspraken afzeg zodra er een briesje opsteekt. Het is geen vrijbrief om je eigen koers te varen zonder rekening te houden met collega’s. Maar het betekent wél dat ik de ruimte heb om mijn energie en focus goed te managen op een manier die niet alleen voor mij werkt, maar ook voor mijn werkgever. Want autonomie werkt twee kanten op. Juist doordat ik de vrijheid krijg, ben ik ook flexibel naar mijn organisatie toe.
Als er iets dringend opgepakt moet worden, een spoedoverleg buiten mijn vaste uren nodig is, of een project extra aandacht vraagt, dan ben ik daar! Die balans maakt dat autonomie niet alleen prettig voelt, maar ook duurzaam werkt. En ja, soms betekent dat een ‘meeting’ aan de waterkant.
Hoe is dat bij jou? Voel jij je vrij om je werk in te delen zoals jij dat wilt? Of merk je dat er nog wat te winnen valt op het gebied van autonomie in jouw organisatie?
Meld je aan voor de workshops
Meer weten over bovenstaande modellen die autonomie omarmen? Meld je dan aan voor een van de workshops!

Debra Verduin
Het team Gezond Werken van A&O fonds Gemeenten ondersteunt gemeenten bij het creëren van een gezonde en veilige werkomgeving. Komende jaren richten zij zich specifiek op het vergroten van de mentale kracht van gemeentelijke organisaties, zowel op beleidsniveau als in de dagelijkse praktijk.
We stimuleren leidinggevenden om hun teams mentaal weerbaarder te maken. Daarnaast kijken we naar structurele werkfactoren en technologische ontwikkelingen, zodat werk anders georganiseerd kan worden. Met praktische instrumenten zoals de arbocatalogus, RI&E en GIR zorgen we dat gemeentelijke organisaties arbowettelijk goed voorbereid zijn.
Mail naar gezondwerk@aeno.nl