"Actieve arbeidsmarkt­communicatie is nu nodig"

De energietransitie, woning­bouw, het uitvoeren van de regelingen als gevolg van coronabeleid: het is maar een greep uit de complexe maatschappelijke vraagstukken waar gemeenten mee te maken krijgen. Het is dan ook niet gek dat gemeenten daarbovenop niet altijd tijd vrij kunnen maken voor arbeidsmarktcommunicatie.

"Maar juist met al die zaken die gemeenten op hun bordje krijgen, is het enorm belangrijk te blijven investeren in vitale en wendbare medewerkers," zegt Monica Kiezebrink, communicatiemanager en plaatsvervangend directeur bij A&O fonds Gemeenten. "Alleen dan kunnen gemeenten de grote uitdagingen van nu en de komende jaren blijven aangaan."

Buitenboordmotor

A&O fonds Gemeenten faciliteert en ondersteunt gemeenten bij het zetten van stappen in hun arbeidsmarktbeleid en -communicatie en biedt handelingsperspectief om er binnen gemeentelijke organisaties op diverse terreinen mee aan de slag te gaan. "Als een buiten­boord­motor ondersteunen we gemeenten," vertelt Karin Sleeking, directeur bij A&O fonds Gemeenten.

"Dat gebeurt onder meer met onderzoek, ondersteuningsprogramma’s voor medewerkers op het gebied van duur­zame inzetbaarheid, de inzet van experts, verlening van subsidie en het uitwisselen van goede voorbeelden. Via de website, socials en de nieuwsbrieven communiceren we naar gemeenten en brengen we de vraag van gemeenten en het beschikbare aanbod bij elkaar."

Krappe arbeidsmarkt

Naast de werkdruk hebben gemeenten ook te maken met andere uitdagingen. De arbeidsmarkt is bijzonder krap, waardoor er tekorten zijn aan personeel in onder meer de sectoren ICT, ruimte­lijke ordening, en publieke dienst­verlening.

Nieuw personeel aantrekken is natuurlijk nodig, maar belangrijker nog is het om een integrale arbeids­marktcommunicatie- aanpak te hanteren, meent Kiezebrink. "Uiteindelijk moet het allemaal met elkaar samenhangen. De arbeidsmarkt krimpt. Het is soms lastig mensen te behouden, sommige mensen vinden het lastig het tempo en de ontwikkelingen bij te houden. Maar binnen gemeenten en hun medewerkers zitten ook veel mogelijkheden en talenten. Die worden niet altijd gezien of voldoende gestimuleerd. De crux is dat mee te nemen; dan heb je een integrale aanpak van het vraagstuk."

­Stroomversnelling

De coronacrisis is voor veel mensen een lastige tijd, ook op professioneel gebied. De gemeenteambtenaar vormt daar geen uitzondering op. "Het ziekte­verzuim op lange termijn stijgt en ook de mentale gezondheid krijgt door de weer heviger wordende coronacrisis een knauw," weet Sleeking. "Er is geen eindpunt in zicht, bijeenkomsten en voorbereidingen voor beleid en bijeenkomsten moeten weer aangepast worden. Deze onzekere tijd doet een beroep op je veranderkracht en flexibiliteit. Naast de hoge werkdruk betekent het een lastige tijd."

Kiezebrink vult aan: "Gemeenten zijn terecht trots hoe ze in de crisis van het afgelopen anderhalf jaar in staat zijn geweest om hun primaire processen te laten doorlopen. Tegelijkertijd zijn in een klap allerlei veranderingen in werkprocessen in een stroomversnelling gekomen, zoals bijvoorbeeld als gevolg van verdergaande digitalisering. Juist door de urgentie ontstond ruimte om te experimenteren, bepaalde dingen los te laten of op een andere manier te doen. Dat zorgde ook voor mensen die op onverwachte plekken opstonden en werk deden dat ze eerder misschien niet voor mogelijk hadden gehouden. Er zit veel kracht en wendbaarheid in gemeenten, het is zaak die positieve kant van de crisis vast te houden en te blijven stimuleren."

Goed gesprek enorm belangrijk

Voor het behoud van deze kracht, wendbaarheid en vitaliteit is, meer nog dan voorheen, een goed gesprek van groot belang, benadrukt Sleeking. "Dat klinkt simpel, maar is enorm belangrijk, zeker nu. Vraag niet alleen tijdens de formele gesprekscyclus, maar ook daaromheen: hoe gaat het met je? Hoe gaat het met de workload, heb je wel de juiste faciliteiten thuis? Het goede gesprek voeren wordt één van onze grote thema’s voor 2022, naast Wij-Werken, arbeidsmarktcommunicatie en vitaliteit."

Werk is enorm veranderd

Het werk van en voor gemeenten is de laatste jaren enorm veranderd, zien Kiezebrink en Sleeking. ‘De samenleving verandert snel," aldus Kiezebrink, "het kost veel moeite om constant bij te blijven. Waar het vroeger ging om regels naleven of afvinken, moet je je nu bezighouden met zoeken naar verbindingen, communicatie en verwachtingsmanagement, om maar een paar voorbeelden te noemen. Dat vraagt andere competenties.’ Sleeking: ‘Het werk is van buiten naar binnen ontwikkeld. De vraag van de inwoner of van het bedrijf staat centraal in je werk. Kijk maar naar het sociaal domein, of de Omgevingswet: vroeger waren dat onderwerpen binnen de gemeenten, nu gaat het veel meer om meedenken en samen met de inwoner beleid maken."

Dat vraagt wendbaarheid, maar ook samenwerkingen in de gemeenten die bekende ketens doorbreken, vervolgt Sleeking. "Je moet nu continu in overleg zijn met de collega’s, de leiding­gevenden, de wethouder en de gemeenteraad. Maar we hebben tegelijker­­tijd meer verbindingen nodig buiten de eigen organisatie. Ben je een kleine gemeente en heb je geen jurist in dienst? Dan kijk je of buurgemeenten kunnen helpen. Door communicatie kun je mogelijkheden verkennen en tot nieuwe handelings-perspectieven komen."

Trots en waardering

Sleeking meent dat er veel meer waardering mag zijn bij de gemeenten zelf maar ook van organisaties buiten de gemeenten voor het werk dat gemeen­ten voor hun inwoners en bedrijven verrichten. "Als je ziet met hoeveel ontwikkelingen een medewerker rekening moet houden, dan heb ik daar veel bewondering voor. Gemeenten doen hun belangrijke werk gewoonweg heel goed. En ik en mijn collega’s bij het A&O fonds werken op onze beurt met heel veel enthousiasme om de gemeenten en hun medewerkers te ondersteunen, stimuleren en faciliteren om wendbaar en vitaal te blijven, nu en in de toekomst."

Dit artikel verscheen eerder in Publiek Denken.